Opis i analiza przypadku dziecka z zaburzeniami w czytaniu i pisaniu Aleksandry Piątek

Opis i analiza przypadku Oli – uczennicy gimnazjum, która ma problemy dysortograficzne oraz dyslektyczne.

Case study przesłane przez Aleksandrę Piątek.

Podyplomowe Centrum Kształcenia Ustawicznego
„Andragog”
Szkoły Wyższej im. Bogdana Jańskiego w Warszawie

OPIS I ANALIZA PRZYPADKU DZIECKA Z ZABURZENIAMI W CZYTANIU I PISANIU

Aleksandra Piątek
III semestr Logopedii szkolnej
Opole 2007

1. IDENTYFIKACJA PROBLEMU

Ola jest uczennicą gimnazjum, ma problemy dysortograficzne oraz dyslektyczne. Rodzice dziecka w pełni zgadzają się na przeprowadzenie badań w poradni psychologiczno-pedagogicznej. Oceny Oli są bardzo dobre, jest zdolną i pilną uczennicą, mimo to przejawia szereg trudności w czytaniu i pisaniu. Czyta słabo, wolniej od pozostałych dzieci, przekręca wyrazy, gdyż część wyrazu odczytuje, a resztę odgaduje. Nie przywiązuje uwagi do znaków przestankowych. Ola cały wysiłek skupiała na technicznej stronie czytania, co powoduje problemy ze zrozumieniem i zapamiętaniem tekstu oraz ogólną niechęć do czytania. Jeszcze większe problemy dziewczynka na w pisaniu – problemem są liczne błędy ortograficzne pojawiające się pomimo znajomości reguł ortograficznych, odręczne pismo dziewczynki jest trudne do odczytania.

Zjawisko to zainteresowało mnie, gdyż Ola czynnie uczestniczy na lekcjach, chętnie zgłasza się do odpowiedzi ustnych, przejawia sporą wiedzę ma dobrą pamięć i bardzo dobre oceny, na tle których niepokojące są negatywne stopnie z dyktand, wypracowań i innych prac z tekstem. Biorąc pod uwagę duże zaangażowanie, wkładany wysiłek i solidność, jest to problem, który nie powinien jej dotyczyć.

2. GENEZA I DYNAMIKA ZJAWISKA

Ola ma problemy z czytaniem zwłaszcza na głos – unika tego, boi się, a gdy jest zmuszona do głośnego czytania przy innych dzieciach towarzyszy temu ogromne napięcie emocjonalne. Przekręca wyrazy, opuszcza wyrazy w tekście, gubi ich końcówki. Ma problemy z właściwą intonacją i uwzględnianiem znaków przestankowych. Czyta wolno, odgaduje części wyrazów na podstawie kontekstu zdania lub czytając początek i koniec wyrazu tym samym często powoduje zmianę ich sensu i czasem śmiech pozostałych dzieci, co wywołuje u dziewczynki zawstydzenie, skrępowanie i coraz większą niechęć do czytania, często w takich sytuacjach zatrzymuje się przy trudniejszych wyrazach, składając po cichu litery, dopiero wtedy wypowiada na głos wyraz, towarzyszy temu ogromne napięcie emocjonalne.

Jeszcze gorzej wygląda pisownia dziewczynki. Pomijając estetyczną stronę pisma, Ola popełnia liczne błędy. Pisze niestarannie, nie zachowuje właściwego kształtu liter. Opuszcza litery, myli litery o podobnych kształtach, na przykład: ę-ą, d-p, n-u. Błędy ortograficzne są bardzo liczne pomimo doskonałej znajomości reguł ortograficznych.

Ola jest zdolną, pilną, ambitną i sumienną uczennicą, zawsze przygotowaną do lekcji, co ma odbicie w jej dobrych ocenach, dlatego też nie sposób było nie zauważyć jedynek z dyktand i obniżonych ocen z prac pisemnych ze względu na błędy ortograficzne. Niepokojący jest coraz większy lęk dziewczynki przed pracą z tekstem i coraz większa niechęć do czytania i pisania. Wzrastający stres z tym związany powoduje pogłębianie problemów i uogólniającą się niechęć do szkoły, a zwłaszcza j. polskiego.

Dziewczynka przyszła do gimnazjum ze zdecydowanie niższą oceną z j. polskiego w porównaniu z innymi przedmiotami. Jej problemy nie ulęgają poprawie, lecz wzrasta niechęć do pisania i czytania, dziewczynka coraz mniej pracuje nad problemami zniechęcona niepowodzeniami. Takiemu rozwojowi sytuacji sprzyjał brak właściwych reakcji nauczycieli w szkole podstawowej. Dziewczynka powinna już dawno przejść badania w poradni psychologiczno-pedagogicznej i poddać się odpowiednim oddziaływaniom naprawczym i profilaktycznym.

3. ZNACZENIE PROBLEMU

Pozostawienie problemu bez reakcji może doprowadzić do dalszego popadania dziewczynki w zniechęcenie. Dysleksji często, bowiem towarzyszą zaburzenia emocjonalne, które u Oli są coraz bardziej widoczne i są skutkiem długoletnich niepowodzeń szkolnych.

Najpoważniejsze konsekwencje tych niepowodzeń to neurotyczny rozwój osobowości lub wystąpienie zaburzeń motywacji – zniechęcenia do nauki i pracy nad sobą.

Istnieje również możliwość wystąpienia nerwicy szkolnej świadczą o tym występujące w podstawówce stany niemal histeryczne Oli przed wyjściem do szkoły oraz powtarzające się do dziś bóle brzucha dziewczynki przed dyktandami i innymi sytuacjami stresowymi. Grozi to poważnymi problemami natury psychologicznej, ma zdecydowanie negatywny wpływ na rozwój osobowości, samooceny i poczucia własnej wartości dziewczynki.

3. PROGNOZA

Negatywna

W przypadku zaniechania oddziaływań:

• uczennica nie poprawi techniki czytania, co wiązać się będzie z trudnościami w uczeniu się innych przedmiotów, utrzymanie bardzo dobrych ocen będzie Olę kosztowało coraz więcej wysiłku, a w pewnym momencie może stać się niemożliwe,
• pogłębiać się będą problemy związane z ortografią, co przyniesie dalsze niepowodzenia z języka polskiego,
• trudności dezorganizować będą naukę ucznia i wpływać negatywnie na jego osiągnięcia szkolne,
• obniżenie samooceny lub samoocenę chwiejną zależną od odnoszonych sukcesów,
• obniżenie poczucia własnej wartości,
• pogłębiać się będą problemy emocjonalne,
• niechęć Oli do czytania i pisania przeobrazi się w niechęć do j. polskiego, a następnie do całej szkoły,
• odizolowanie się Oli od reszty dzieci.

Pozytywna

Podjęte działania mają doprowadzić do:

• usprawnienia rozwoju funkcji dysfunkcyjnych,
• wyrównywania braków umiejętnościach Oli,
• eliminowania niepowodzeń szkolnych oraz ich emocjonalnych i społecznych konsekwencji.

5. PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ

• poznać dokładnie sytuację Oli nawiązać z nią bliższy kontakt,
• współpracować z rodzicami i ustalić formy pomocy Oli, udzielić wskazówek, jak pomóc dziecku z dysfunkcjami, udzielić informacji na temat placówek, gdzie można uzyskać fachową pomoc,
• uświadomić uczennicy i rodzicom konsekwencje wynikające z niepodjęcia przez Olę ćwiczeń korekcyjno-kompensacyjnych,
• za zgodą rodziców skierować dziewczynkę na badania diagnostyczne do poradni psychologiczno-pedagogicznej,
• zachęcić ucznia do wzięcia udziału w zajęciach terapeutyczno-edukacyjnych,
• nawiązać współpracę z pedagogiem szkolnym oraz wychowawcą do których Ola mogłaby się zwrócić w razie trudności,
• przeprowadzić wywiad z nauczycielami, uczulić ich na problemy Oli, zaplanować formy współpracy, obserwację uczennicy, indywidualną pomoc w nauce,
• dostosować wymagania stawiane w szkole do możliwości uczennicy:
  • obniżenie względem dziecka części wymagań,
  • zastosowanie innych kryteriów oceniania,
  • zróżnicowanie tempa pracy.

Obecnie dziewczynka oczekuje na badania w poradni, została nawiązana współpraca z rodzicami Oli, prowadzone są rozmowy na temat problemów dziewczynki z pedagogiem oraz nauczycielami.

Dziękujemy za przesłane opracowanie

Zobacz także ćwiczenia dla dzieci z dysleksją w formie gier i zabaw: